Çocukların özelliklerine göre seçilen test ve değerlendirme yöntemleriyle fiziksel performansları belirlenir. Zihinsel ve sosyal gelişimleri göz önüne alınarak bireysel fizyoterapi programı geliştirip uygulanır.Hareket edebilmek özgürlüğün başlangıç noktasıdır. Bu düşünceyle Cerebral Palsy’li ve fiziksel problemi olan çocukları yaşamlarında olabildiğince özgür kılmak amaçlanmıştır. Bunu yaparken kalıplaşmış egzersiz yaklaşımı ile değil, çocuğun ilgi alanı değerlendirilerek oyunla ve rahatsızlık uyandırmadan çalışma yapılır. Merkezimizde CP’li çocukların rehabilitasyonunda dünyada en çok kabul gören ve uygulanan yöntem olan BOBATH( Nörogelişimsel) Yöntemi uygulanmaktadır. Bobath yöntemindeki son gelişmeler EBTA’ya (Avrupa Bobath Birliği)bağlı fizyoterapistlerin ülkemizde verdiği kurslar İLGİ’de çalışan fizyoterapistler tarafından takip edilmektedir. Aynı zamanda erken dönemde eğitime başlayan çocuklarımızda gerektiğinde vojta yöntemide uygulanmaktadır.

KİMLER MERKEZİMİZDEN EĞİTİM ALABİLİR?

Cerebral Palsy (CP)

Spina Bifida

Down Sendromu

Merkezi Sinir Sistemini Etkileyen Dejeneratif, Metabolik ve Genetik Kökenli Hastalıklar

Mental Motor Retardasyon (MMR- Mental Motor Gerilik)

Brakial Pleksus Yaralanması

Doğuştan Kas Hastalıkları (DMD, SMA v.b.)

Travmatik Nedenli Merkezi Sinir Sistemi Yaralanmaları

Duyusal Algı Bozukluğu Olanlar

FİZYOTERAPİDE KULLANILAN YÖNTEMLER

Bobath Yöntemi

Vojta Yöntemi

BOBATH YÖNTEMİ

Nörogelişimsel tedavi (NDT-neurological developmental treatment) günümüzde Serebral palsili olan çocukların Fizyoterapisinde en çok kullanılan yöntemdir. Bu yaklaşıma Bobath yöntemi  denmektedir. Bir fizyoterapist olan Berta Bobath ve eşi nörofizyolog Karel Bobath, nörögelişimsel tedavi prensipleriyle yetişkin nörolojik hastalarda 1940’lardan başlayarak geliştirdikleri bu yaklaşımı 1960’lı yıllarda doğuştan hareket bozukluğu olan bebek ve çocuklarda kullanmaya başlamışlardır.

Serebral Palsi ‘nin (SP)  literatürde birçok tanımı vardır. Ancak genel anlamıyla, doğum öncesi, doğum sırasında ya da doğum sonrası herhangi bir nedenle beynin hasar görmesi sonucu oluşan duyu-motor (ve bazı durumlarda zihinsel) bozukluktur.

NDT kapsamında amaca yönelik olarak nöromotor, postural  kontrol  ve koordinasyonun  artırılması ve bozuklukların   en aza indirilerek fonksiyonlarda gelişme sağlanması hedeflenmektedir.

Çocuk fizyoterapistleri tarafından SP’li çocukların fizyoterapi uygulamaları içinde kullanılan Bobath tedavi yönteminde günümüzde aktif dinamik tedavi, fonksiyonelliği sağlamak için aktivitelerle eğitim, hareketin koordinasyonu ve dengenin geliştirilmesi, iç içe geçmiş farklı aktivitelerin bir hareket akışı içerisinde çalıştırılması önem kazanmıştır.

 Evde günlük aktiviteler içerisinde hareketlerin tekrar edilmesi ile gelişimin sağlanması hedeflenmektedir. Bu yüzden hem çocuklardan, hem ebeveynlerden aktif katılım beklenir.

Tedaviye  başlamadan önce  terapi planı ve  hedefleri  belirlenmelidir. Terapi hedefleri yaşamdaki durumlarla bağlantılı olarak çocuğun hareket ve kişisel gelişimine  fayda sağlayacak şekilde seçilmelidir. Günlük yaşamda bağımsızlığa ulaşabilmek için farklı fizyoterapi uygulamalarına (ortez va adaptif araç-gereç) ihtiyaç duyulabilir. Fizyoterapist tarafından kişiye uygun ortez ve adaptif araçlar(ayakkabı, oturma aracı, yürümek için araçları vs) önerilir.

Fizyoterapiye  erken başlamak  hareketlerin yanlış öğrenilmesini engeller. Çünkü yanlış hareket öğrenildikten sonra normal gelişimi takip eden hareketleri öğrenmek güçleşir. Örneğin;  popo sunun üzerinde hareket etmeyi tercih eden çocuklara normal emeklemeği öğretmek zordur. Sınırlı hareket etmekten dolayı kas ve eklem eksikleri oluşur. Bu problemler ancak cerrahi girişimler ile düzeltilir.

Bobath kişiyi bir bütün (motor, duyusal, emosyonel ve kognitif )olarak ele alır.Tedavi hedefi belirlenirken de bunlar göz önünde tutulur. Sadece bedensel değil, çocuğun zihinsel seviyesi de önemlidir. Sosyal becerileri yükselmek için grup çalışması da verilebilinir. Aileye evde neler yapabilecekleri ve nasıl yapacakları anlatılır.

Hareket etmek, fonksiyon öğrenmek için düzenli kas tonusu gereklidir.

Aynı zamanda eklem pozisyonlarının ve dengesinin de düzgün olması lazımdır. Bazen birey duyusal problemlerde yaşayabilir. Örneğin; aniden yükselen sese karşı(köpeğin havlaması gibi) verilen anormal tepkiler kişinin günlük hayatta yaşamını engeller. Duyusal problemin düzeltilmesi  de  bir terapi hedefi olabilir.

Örnek:

On aylık bir çocuk ile bağımsız oturarak iki el ile top oynamak, bir terapi hedef olabilir. Derse ebeveynlerden birinin katılmasını isteriz çünkü evde bu hareketlerin tekrar etmesi gerekir.

Mesela büyük bir top üzerinde oturma pozisyonunda denge, postüral ve denge reaksiyonları,  gövde rotasyonları vs çalışabilir. Aynı zamanda, çocuğu alıştırmak için,  annesi veya babasıyla top oyunu oynatılabilir, top gösterilip belki top çocuğun ellerine verilebilinir.

İki eli çalıştırmak için yüzüstü yatarken aktiviteler yapılanabilinir. Bu hazırlıklardan sonra gerçek hedefimiz, yanı bağımsız oturmaya ve iki el ile oynamaya başlayabiliriz.

Gereken oturma araçları kullanır, gereken manuel destek verilir.

 

VOJTA YÖNTEMİ

Bu uygulamanın temelleri 1950 yılların başlarında Çekoslovakyalı bir nörolog olan Vaclav Vojta dan gelişmiştir.

Tüm beden üzerine yayılan hareket modelinden ; tam bir davranış modelinin söz konusu olduğu anlaşılmıştır. Bunlar global koordinasyon kompleksleri ve refleks lokomosyon olarak adlandırılmıştır.

Uygulamada birisi refleks sürünme ve ikisi refleks dönme olmak üzere üç ana pozisyon kullanır. Bu üç pozisyonda belirli noktalarda uyarı verilir. Bu uyarılar ile fiziksel tepkiler önce terapi sırasında gösterilir , sonra kendiliğinden hareketler ortaya çıkar.

Refleks sürünme ve refleks dönme hareket mekanizmaları belirli gövde ve vücut kaslarının aktivitelerin yanı sıra yüz ve ağız kasları, mesane ve barsakların fonksiyonu ve solunum kaslarının fonksiyonlarını da içine alır.

Refleks lokomosyon(hareketler) sayesinde vücut pozisyonunun, duruş ve dengenin otomatik düzenlenmesi kolaylaşır, vücudun destek fonksiyonu göstermesi sağlanır ve koordine kas aktivitesi uyarılır.

Vojta metotunda doğumdan itibaren çocuğun gelişimini değerlendirmek için testler bulunmaktadır.

Çalışma planı çocuğun tepkileri gözlemlenerek geliştirilir ve aileye ev programı olarak öğretilir.